Bức tranh này có gì mà hấp dẫn đến vậy? Một cảnh hồ sen bát ngát, một cụ già ung dung ngồi câu cá. Cụ bận chiếc áo màu thanh thiên. Râu tóc đều bạc trắng như cước nhưng da mặt hồng hào, nhất là đôi mắt rất sáng và cái miệng luôn mỉm cười, làm tôn thêm vẻ quắc thước, yêu đời của cụ. Xa xa, về phía chân trời, sau lũy tre, mặt trời nhô lên, đỏ ửng cả một phương. Đấy, tranh chỉ có thế mà người ta tranh nhau mua.

Ảnh Bác Hồ câu cá ở Chiến khu Việt Bắc

Bọn ngụy quyền cho người theo dõi. Đến ngày 19 tháng 5, chúng cho tay sai vào từng nhà dò xét. Chúng thấy nhà nào cũng treo bức tranh Cụ già ngồi câu cá ngay gian giữa. Một tên mật vụ mò vào nhà cụ Bào ở cuối phố. Khác với mọi ngày, cụ đon đả pha trà mời nó. Nó vừa uống vừa ngắm bức tranh rồi lên giọng khen: "Chà, bức tranh đẹp quá!". Nó giả vờ hỏi: "Ba nè, ngoài phố còn nhiều tranh đẹp hơn, sao ba không mua treo cho vui?". Cụ Bào vừa vuốt râu vừa trả lời: "Chú em không biết đó thôi, bà con tôi thích mua bức tranh này vì nó vừa có họa lại vừa có thơ nữa, nhất họa nhất thơ mà!".

Tên mật vụ mở tròn đôi mắt:

 - Thật thế hở ba? Thơ thế nào mà không thấy đề vào đây?

Cụ Bào ung dung:

 - Bài thơ thiệt là hay nhưng nhiều tiếng quá nên không muốn đề vào. Vả lại ai ai cũng thuộc làu hết, kể cả bọn trẻ nhỏ. Nếu quả thật chú em chưa nghe thì lão ngâm cho mà nghe.

Cụ chậm rãi nhấp ngụm nước trà, rồi nhìn thẳng lên bức tranh và ngâm:

                                                                      Cụ già thong thả buông cần trúc,

                                                                      Hồ rộng trời in mặt nước hồng,

                                                                      Muôn vạn đài sen hương bát ngát,

                                                                      Tuổi già vui thú với non sông.

Tên mật vụ năn nỉ xin chép bài thơ. Nó đọc đi đọc lại, bỗng nó lặng cả người, vì thấy các tiếng đầu dòng chắp thành một khẩu hiệu "Cụ Hồ Muôn Tuổi".

Choáng váng cả mặt mày, nhưng nhờ thói quen nhà nghề, nó giữ được vẻ tự nhiên, giả vờ tặc lưỡi:

 - Bài thơ hay thiệt, nhưng chỉ tiếc không biết tên tác giả?

Cụ Bào trở lên ngậm ngùi:

 - Tác giả không phải ai xa lạ, chính là cụ Sáu ở phố ta. Cụ đã bị bọn côn đồ hành hung chết hồi tháng 2 đó.

Tên mật vụ tiu nghỉu như mèo bị cắt tai, hỏi vớ vẩn vài câu rồi chuồn thẳng. Mấy hôm sau, bọn nó ra lệnh cấm lưu hành bức tranh. Nhưng không có bằng cớ gì để tịch thu, chúng đành làm ngơ cho êm chuyện...

Tin, ảnh: BBT (st)